Wat is eigenlijk de geschiedenis van bier? Er zijn verschillende opvattingen van wat de geschiedenis van bier nu eigenlijk is, wanneer het voor het eerst ontdekt is, wie het als eerste dronk en waarom. Wij zijn zeker geen historisch experts, maar wel groot bierliefhebber. Graag bekijken we hieronder een aantal mogelijkheden van hoe bier is geworden wat het vandaag is, en wat de reden kan zijn voor het ontstaan van de drank die wij zo graag drinken. Van bier tot pils tot het momenteel populaire speciaalbier, waar we al eerder over schreven.
Mesopotamië
De eerste verhalen en vondsten van de biergeschiedenis gaan terug naar het oude Mesopotamië, duizenden jaren v. Chr. (2.000-6.000). Er zijn zelfs theorieën die nog verder terug gaan in dezelfde regio, tot wel 10.000 jaar v. Chr. in Godin Tepe (het westen van het huidige Iran). Dit zou onderdeel geweest zijn van de geschiedenis van de Sumer en ontstaan zijn direct aan het begin van de agricultuur. Hier zijn helaas weinig bewijzen voor.
Historici vermoeden sterker dat de Babyloniërs in Mesopotamië verantwoordelijk zijn geweest en dat het eerst gebrouwen bier waarschijnlijk per ongeluk gebeurde. Geoogst gerst dat niet tijdig gebruikt werd voor andere doeleinden, bleef waarschijnlijk buiten. In combinatie met regen is dit gerst gaan fermenteren, dit resulteerde in een bijzonder ruwe eerste versie van bier. Om het ‘bier’ op smaak te krijgen zijn er naar alle waarschijnlijkheid verschillende andere ingrediënten aan toegevoegd, denk aan: fruit, dadels en bijvoorbeeld honing. Misschien kunnen we zelfs wel stellen dat de allereerste versie van bier, eigenlijk speciaalbier was, en dat we nu dus na duizenden jaren weer terug zijn bij waar de bierreis ooit is begonnen! Bewijzen van aankoop van bier bestaan in de vorm van een bestelling van ‘het beste bier’, geslagen in steen. Deze aankoop zou plaatsgevonden hebben bij een brouwerij in Umma, in het oude Irak, ruim 4000 jaar geleden. Dit is misschien wel officieel het eerste bewijs van het bestaan van bier. Toch een stuk onhandiger om een steen in te dienen bij de belastingdienst, in plaats van de huidige bonnetjes…
Egypte
In het oude Egypte (1500 v. Chr) lijkt de productie van bier professioneler geworden. Gevonden documenten doen vermoeden dat de Egyptenaren actief bezig waren met het continue verbeteren van bier en de smaak ervan. Minder bitter, en een meer verfijnde zoete smaak. Ook hier zal honing een actieve rol in gespeeld hebben, het meest favoriete bier was ‘Heqet’ – bier met honingsmaak. De Egyptenaren waren zelfs zo serieus bezig met bier, dat er een godin van het bier was, Tenenit. Alhoewel, afhankelijk van welke bronnen je er op naslaat staat Tenenit te boek als de godin van de geboorte, alsmede de godin van het bier. Een interessante combinatie. wellicht bewust, wellicht niet, we laten de beslissing graag aan jullie over! De Egyptenaren waren niet alleen bezig met de optimalisatie van het brouwproces, maar gebruikt het ook op een andere manier professioneel. Verschillende historici zijn het erover eens dat bier hoogstwaarschijnlijk als betaalmiddel voor arbeid werd gebruikt. Zowel rondom Gizeh (bekend van de sfinx en piramiden), als op de Nijl werden arbeiders betaald met bier. Betaald dronken worden, een goed idee?
Europa
Het eerste bier in Europa werd gebrouwen rond 600-800 v. Chr. en gebeurde in het huidige Duitsland en Tsjechië. Twee landen die tot op de dag van vandaag nog altijd grote producenten van bier in Europa zijn. Deze landen produceerde waarschijnlijk gebaseerd op de receptuur uit andere delen van de wereld. Tijdens de Romeinse overname van Europe, leerde de Romeinen op grotere schaal van bier. Origineel beschouwden de Romeinen bier als een drank voor de lagere klassen van de samenleving. Zelf dronken ze voornamelijk wijn en beschouwden dit als een geschenk van god. De verschillende legioenen verspreid door Europa werden langzaam meer liefhebber van bier en namen dit mee op hun verre reizen, en zo kwam de drank voor heel Europa.
Middeleeuwen
Kort na de val van het Romeinse rijk begonnen de middeleeuwen. In deze periode waren vooral monniken bezig met de productie van bier. Ze professionaliseerde het verder, zagen het als mogelijkheid tot het verdienen van geld en daarnaast had bier een hoge voedingswaarde door de ingrediënten wat handig was gedurende vastentijd. Daarnaast werd bier alsmaar populairder onder de reguliere bevolking, gemiddeld gezien werd er toen tot wel 400 bier per persoon per jaar in Nederland gedronken! Dat is meer dan een liter bier per dag. Weet wel, de versie van bier van toen was waarschijnlijk een stuk zuurder en met nauwelijks alcohol. Er gaan verhalen dat het oogsten van de ingrediënten als sociale activiteit gezien werd, en samenging met het drinken van bier. Een tweede versie uit de geschiedenis waar werk en bier drinken samen gingen. Andere redenen voor de groei van de populariteit van bier zou het vieze water geweest zijn. Historici lijken het hier niet helemaal over eens te zijn. De industrialisering heeft wel bijgedragen aan vervuiling van stadswater, maar de populariteit groeide al ruim voor deze periode. Wel kende Europe epidemieën die verspreid werden middels water, en daarom bier als een veiliger alternatief gezien werd. In de 13e eeuw, dus nu ongeveer 800 jaar geleden, kwamen de eerste commerciële brouwerijen tot stand in het huidige Engeland, Duitsland en Oostenrijk.
Tegenwoordig
Uiteraard gebeurde er nog veel meer in de geschiedenis van bier, maar met een korte uitleg van uitvinding tot modernisering en commercialisering denken we genoeg informatie gegeven te hebben om op de hoogte te zijn van de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis van bier. Momenteel leven we in een tijd waarin bier lekker is, gezond kan zijn, letterlijk in duizenden varianten beschikbaar en lang houdbaar. Ons advies? Kijk snel of er deze week voor jou weer een aanbieding is van het product dat misschien al wel 12.000 jaar oud is! Geniet, maar drink met mate.
