Bier is een Nederlands cultuurgoed. We zijn een van de grootste exporteurs ter wereld als het op bier aankomt. Er zijn maar liefst meer dan 900 brouwerijen in Nederland die niet alleen lokaal en nationaal verkopen, maar ook internationaal. Toch is het zo dat de verkoopcijfers al jaren dalen. In 2022 en 2023 zou de consumptie kunnen dalen, omdat veel brouwerijen de bierprijzen al in het late najaar van 2022 zullen verhogen of hebben verhoogd. Eerder plaatsten we dit artikel waarin we de bierprijzen hebben onderzocht. In dit artikel gaan we in op de belangrijkste redenen van dit moment waarom bier duurder is geworden.
Bier brouwen is energie-intensief
Een brouwerij is een energie-intensief bedrijf. Je hebt veel warmte en veel kou nodig. Voor warmte gebruikt een brouwerij bijvoorbeeld een stoomketel met gas. De stoomketel is essentieel voor veel processen in de fabriek, vooral voor het brouwproces.
Dat komt omdat elk bier wordt gebrouwen van gerstemout, waarvan de zetmeelmoleculen in een verhittingsproces moeten worden afgebroken. Dit gebeurt in een meerfasenproces waarbij het moutbeslag zorgvuldig wordt verhit en ten slotte gekookt. Alleen de zo ontstane suikermoleculen kunnen door gistbacteriën worden verwerkt tot alcohol en CO2, maar daarvoor moet het kokende brouwsel eerst worden afgekoeld tot acht graden Celsius.
De brouwerij heeft ook warmte nodig om de glazen retourflessen te pasteuriseren en klaar te maken voor hervulling. Dit gebeurt met een natronloogoplossing van 80 graden. Daarvoor is ook de gasgestookte stoomketel nodig.
Andere kosten die stijgen
Maar er zijn nog andere factoren die de bierproductie duurder maken. De productie van glas en plaatmateriaal wordt ook duurder vanwege de energiekosten. Indirect heeft dit gevolgen voor de brouwerijen, die het merendeel van hun bier verkopen in glazen flessen met kroonkurken. Daarbij komen nog de stijgende elektriciteitsprijzen en het zeer grote probleem van de mout, waarvan de prijzen zijn verdubbeld door een mislukte oogst twee jaar geleden. Toch zullen de directe gaskosten waarschijnlijk het grootste probleem zijn voor de brouwerijen.
Bier zal veel duurder worden
Voor de eindverbruiker kost deze verhoging uiteindelijk misschien wel meer dan twee euro. De supermarkten zouden dezelfde problemen hebben en hun aandeel toevoegen zodat marges behouden blijven. Alle brouwerijen zitten in principe in dezelfde situatie. Maar we weten ook, wat mensen willen kopen, kopen ze, en wat ze niet willen kopen, kopen ze gewoon niet meer.
Brouwerijen richten zich op grote evenementen
De laatste twee jaar, gekenmerkt door de pandemie, waren zwaar voor de hele sector. De omzet van de meeste brouwerijen daalde in 2021, maar had ook kansen door de totale biermarkt te verbreden. Zo verwachten brouwerijen dit jaar en volgend jaar weer volop in te kunnen zetten op evenementen.
In de afgelopen twee jaar hebben we allemaal geleerd dat er geen planningszekerheid bestaat, en dat op elk moment problemen kunnen ontstaan die grote flexibiliteit van mensen en bedrijven vergen. Dit zal de komende twaalf maanden niet veranderen is de algemene verwachting.
Alhoewel veel brouwerijen dit jaar een aanzienlijk beter jaar draaien dan vorig jaar, is het aantal verkopen nog niet terug op het niveau van voor de pandemie. Voor de industrie is de weersituatie in elk voorjaar en de zomer bepalend vanwege de eerder genoemde oogsten. Daarbij kunnen de mogelijke verdere gevolgen van de oorlog in Oekraïne niet betrouwbaar worden voorspeld.
Besteedbaar inkomen consumenten
Wij zien nog steeds kansen maar ook bedreigingen voor de gastronomie en evenementen. Veel consumenten moeten elders bezuinigen vanwege de hoge brandstofprijzen en de hoge stookkosten. De sterk stijgende kosten van levensonderhoud zouden ertoe kunnen leiden dat mensen in mindere mate naar het restaurant, bars en evenementen zullen gaan. Alhoewel de horeca langzaam maar zeker weer uit het dal klimt, is het op veel plekken nog niet zoals voor de pandemie.
Naast de sterke stijging van energie en voedselprijzen is ook het personeelstekort een probleem voor de horeca. Zo stonden er volgens de kvk eind maart van dit jaar maar liefst 112.000 vacatures open.
Macht van de brouwerijen
Dan is er ook nog de macht die brouwerijen hebben. Horecaondernemers zijn vaak erg afhankelijk van afspraken over bierprijzen van de afspraken die ze maken met brouwerijen. Met name de grote brouwerijen hebben van oudsher veel macht weten te vergaren. Zo komt het voor dat panden zijn meegefinancierd of dat brouwerijen volledig eigenaar zijn van het cafépand. Dit alles is niet altijd even eenvoudig, maar gelukkig legde de NOS het helder uit in deze video een aantal jaar geleden.
