In dit blog vertellen we je meer over bierschuim en waarom het belangrijk is om bier af te schuimen. Wil jij meer weten over hoe je een biertje goed tapt? Lees dan dit artikel waarin we je tien eenvoudige stappen laten zien.
Sommige mensen houden van veel schuim, anderen van minder schuim. Dat is ook een beetje een kwestie van smaak. Schuim is ten slotte een belangrijk onderdeel van de samenstelling van het bier. Maar voor veel bierdrinkers was dit niet altijd bekend.
Wat is nou precies schuim en waarom is het zo belangrijk voor bier?
Kort gezegd is de romige schuimkraag van bier het resultaat van nucleatie, of makkelijk gezegd de vorming van belletjes. Bij bier ontstaan deze belletjes wanneer het gas van het gistingsproces (koolzuurgas) een snelle drukdaling ondervindt bij het openen van een blikje of flesje bier. Het ontstaat ook als het bier uit een tapleiding wordt geduwd en naar de bovenkant van het bierglas drijven. De temperatuur van het bier is ook belangrijk. Zo schuimt warm bier te veel, en koud bier te weinig. De aanbevolen temperatuur ligt tussen de zes en acht graden.
Specifiek voor bier bestaat er een eiwit in gerst dat niet goed mengt met water. Dat is de reden dat het eiwit zich rond de bubbels wikkelt en zorgt ervoor dat het een beschermende laag rond de bubbels creëert. Deze beschermende laag resulteert in een langer aanhoudende schuimkraag.
Omdat verschillende bieren verschillende gerstgehaltes hebben, varieert de schuimlaag in dikte. Zo hebben tarwebieren bijvoorbeeld een dikkere en zwaardere schuimkraag. Een hoop bierbrouwers voegen ook een kleine hoeveelheid gemoute of ruwe tarwe toe om het schuim te versterken.
Voor sommige bieren is schuim belangrijk en essentieel. Toch zullen de meeste bierdrinkers zeggen dat bieren zonder schuim er vaak minder goed uitzien. Zo worden pils en een weizen bijvoorbeeld met veel schuim geserveerd, terwijl een Engelse Brown Ale of Belgisch zuur biertje minder schuim hebben.
De rol van het bierglas op schuimvorming
Het bierglas speelt een grote rol bij de ontwikkeling van schuim en is de keuze is essentieel om een mooie bierkraag te krijgen. Het soort bierglas, hoe schoon het glas is en het gieten bepalen samen de mate waarin je een mooie bierkraag krijgt.
Soort bierglas
Om te beginnen is het soort bierglas belangrijk. Over het algemeen is het zo dat de grootte van de opening van een bierglas het schuim beïnvloed. Hoe groter de opening, hoe sneller het koolzuur ontsnapt en hoe sneller het schuim instort. Je zal zien dat het schuim langer blijft zitten in glazen met een smalle opening.
Sommige bierglazen hebben een ruwe plek op de bodem waar het koolzuurgas vrijkomt en dus steeds nieuw schuim produceert. Dat vind je bijvoorbeeld in Belgische trappistenglazen en de bokaal van Duvel, maar ook in sommige witbierglazen. Vroeger werden een paar rijstkorrels gebruikt om hetzelfde resultaat te bereiken.
Schoon en vochtig glas
Zoals je in een café altijd ziet, moeten de meeste bierglazen vooraf kort worden gespoeld met kraanwater. Bij glazen voor speciaalbieren is dat niet het geval, dan schuimt het juist beter als het glas droog is. Het vochtig maken van het glas is ten eerste om overmatige schuimvorming te voorkomen en ten tweede om eventuele resten afwasmiddel te verwijderen.
Als het bier rechtstreeks in het vochtige glas gegoten wordt, kan er een optimale schuimkroon ontstaan. Omdat het bierglas geen vetten of wasmiddelresten mag hebben, wordt aangeraden om bierglazen nooit in de vaatwasser te doen. Op die manier voorkom je dat de vetten en etensresten tijdens het spoelen in het glas terechtkomen, of afwasmiddel achterblijft in het glas. Was bierglazen altijd met de hand af spoel deze met koud water af.
Gieten
Dan het gieten, niet voor iedereen even eenvoudig maar gelukkig wel aan te leren. Zoals gezegd moet het bier een temperatuur hebben van zes tot acht graden om een ideale schuimkroon te vormen. Zorg ervoor dat je het glas kantelt bij het inschenken. Hoe sneller het bier de bodem van het glas raakt, hoe meer schuim er zal ontstaan. Als het bierglas ongeveer halfvol is, zet je het kort neer zodat het schuim de juiste vorm aan kan nemen. Op het eind houd je het bier bijna verticaal vast, dat is de hoek die het volume van het schuim bepaalt.
Smaakt bier beter met schuim?
Ook hier zullen de smaken van bierliefhebbers over verschillen. Wij vinden dat de schuimkraag ook belangrijk is voor het oog. Als we het puur over de smaak van bier met schuim hebben, is het belangrijk om te weten dat bierschuim er ook voor zorgt dat het schuim het bier bedekt als een soort beschermend laagje. Door het schuim blijven het koolzuur en de aromatische stoffen langer in het bier. Daardoor is het bier bruisender en aromatischer. Bij sommige bieren is het juist praktisch als er minder schuim op zit, omdat je anders door een dikke laag schuim bier moet drinken.
Bierschuim in andere landen
Nu je het antwoord weet op de vraag “waarom is het belangrijk om bier af te schuimen” willen we je nog wat leuke feitjes meegeven over andere landen.
Het zal je niet verbazen dat verschillende landen verschillende voorkeuren hebben. Grote kans dat je dat op reis al eens is opgevallen. Dat heeft met de biersoort te maken, maar ook met de lokale voorkeur.
In Nederland en Engeland “schrapen” we overtollig schuim van het glas af. Dat doen ze in Duitsland bijvoorbeeld niet. De reden dat wij Nederlanders dat doen is over het algemeen omdat het niet mooi gevonden wordt en er meer bier in het glas past. De Engelsen doen het vooral omdat ze niet door een dikke laag schuim heen willen drinken. Een glas “pint” wordt meestal vol geserveerd.
Zoals je waarschijnlijk weet staat België bekend om zijn vele lokale biersoorten en speciaalbieren. Daar is het echt afhankelijk van het type bier of er een schuimkraag geschonken dient te worden of niet.
